Sen jest niezmiernie ważny dla prawidłowego rozwoju dziecka. Odpowiednia ilość i jakość snu wpływa na jego zdrowie fizyczne, psychiczne, emocjonalne i zdolności poznawcze. Niestety, wielu rodziców zmaga się z problemami ze snem u dziecka. Niespokojne noce, trudności z zasypianiem czy częste wybudzenia mogą być wyczerpujące zarówno dla malucha, jak i całej rodziny. W tym artykule przyjrzymy się bliżej przyczynom, objawom i możliwościom leczenia zaburzeń snu u dzieci.
Brak snu u dziecka może mieć różnorodne przyczyny, od fizjologicznych po emocjonalne. Refluks żołądkowo-przełykowy często powoduje dyskomfort podczas leżenia, szczególnie u niemowląt. Problemy ze snem u niemowlaka mogą wynikać z niedojrzałości układu nerwowego lub nietolerancji pokarmowych. Starsze dzieci zmagają się z lękami separacyjnymi, koszmarami sennymi czy stresem związanym ze zmianami w otoczeniu. Regres snu u dziecka pojawia się w kluczowych momentach rozwojowych – około 4., 8., 12. i 18. miesiąca życia.
Zapotrzebowanie na sen zmienia się wraz z wiekiem dziecka w przewidywalny sposób. Noworodki śpią 16-18 godzin na dobę, choć w krótkich cyklach po 2-3 godziny. Niemowlęta w wieku 6-12 miesięcy potrzebują około 14-15 godzin snu, włączając drzemki. Niespokojny sen dziecka 3-latka może być normalny, jeśli maluch śpi łącznie 11-13 godzin. Przedszkolaki potrzebują 10-12 godzin snu, a dzieci szkolne 9-11 godzin. Odchylenia przekraczające 2 godziny od normy mogą wskazywać na zaburzenia wymagające konsultacji. Szczegółowe informacje o zaburzeniach snu u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie pomogą lepiej zrozumieć te normy.
Niektóre sygnały zaburzeń snu są subtelne i łatwo je przeoczyć w codziennym zabieganiu. Dziecko płacze przez sen i nie może się obudzić – to objaw parasomni, wymagający obserwacji. Dziecko lunatykuje i płacze najczęściej między 4. a 8. rokiem życia, co związane jest z niedojrzałością układu nerwowego. Wzdryganie podczas snu u 2-letniego dziecka może być normalnym objawem fazy REM lub sygnałem napięcia emocjonalnego. Wczesne oznaki bezsenności to trudności z koncentracją w ciągu dnia, nadmierna drażliwość czy spadek apetytu.
Częste wybudzenia wynikają ze specyfiki dziecięcego snu i rozwoju mózgu. Cykle snu u dzieci są krótsze niż u dorosłych – trwają 45-60 minut zamiast 90. Między cyklami następuje naturalne, płytkie wybudzenie, podczas którego dziecko sprawdza bezpieczeństwo otoczenia. Niedojrzałość ośrodków regulujących sen w mózgu sprawia, że maluchy trudniej przechodzą między fazami snu. Dziecko ma problem z zasypianiem często z powodu przeciążenia układu nerwowego bodźcami z całego dnia. Hormony stresu, szczególnie kortyzol, zaburzają naturalny rytm dobowy.
Problemy ze snem u dziecka – jaki lekarz może pomóc? Pediatra oceni stan zdrowia ogólnego i wykluczy przyczyny somatyczne. Konsultacja neurologa dziecięcego wskazana jest przy podejrzeniu padaczki, parasomni czy zaburzeń oddychania. Psycholog dziecięcy pomoże przy problemach emocjonalnych, lękach czy trudnościach adaptacyjnych. Polisomnografia to badanie rejestrujące aktywność mózgu, oddech i ruchy podczas snu. Badanie wykonuje się w przypadku podejrzenia bezdechu sennego czy innych poważnych zaburzeń.
Granica między przejściowymi trudnościami a zaburzeniem snu bywa płynna i wymaga uważnej obserwacji. Problemy trwające dłużej niż 3-4 tygodnie i występujące częściej niż 3 razy w tygodniu mogą wskazywać na zaburzenie. Problemy ze snem u dziecka stają się kliniczne, gdy wpływają na funkcjonowanie w ciągu dnia. Objawy alarmujące to: zasypianie trwające regularnie ponad godzinę, wielokrotne wybudzenia z płaczem, odmowa spania we własnym łóżku po 3 roku życia. Rutyna wieczorna jest podstawą, ale czasem niewystarczająca przy głębszych problemach.
Higiena snu obejmuje wszystkie nawyki i warunki sprzyjające zdrowemu wypoczynkowi nocnemu. Ekspozycja na ekrany na 2 godziny przed snem zaburza wydzielanie melatoniny i opóźnia zasypianie. Nieregularne pory snu w weekendy rozregulowują rytm dobowy nawet na kilka dni. Zbyt wysoka temperatura w sypialni (powyżej 20°C) utrudnia głęboki sen. Hałas, nawet ten pozornie nieszkodliwy jak tykanie zegara, może powodować mikrowybudzenia. Brak aktywności fizycznej w ciągu dnia skutkuje nadmiarem energii wieczorem. Posiłki bogate w cukry proste przed snem powodują wahania glukozy i pobudzenie.
Leki nasenne u dzieci stosuje się w ostateczności, po wyczerpaniu metod behawioralnych. Melatonina może być pomocna przy zaburzeniach rytmu dobowego, szczególnie u dzieci z ADHD czy autyzmem. Stosowanie leków przeciwhistaminowych "na sen" bez wskazań medycznych może maskować prawdziwe przyczyny problemu. Benzodiazepiny i inne leki psychotropowe rezerwowane są dla ciężkich przypadków pod ścisłą kontrolą specjalisty.
Odpowiedni materac ma ogromny wpływ na jakość snu, zwłaszcza u dzieci, których układ kostny dynamicznie się rozwija. Materace SleepMed, dzięki zaawansowanym technologiom, mogą zapewnić komfort i wsparcie niezbędne do zdrowego snu. Więcej na ten temat mozna przeczytać na stronie SleepMed: zdrowy sen dziecka – jaki materac wybrać?
Dla dzieci szczególnie polecane są materace, które zapewniają odpowiednie podparcie kręgosłupa i dopasowują się do ciała. Materac SleepMed Comfort oferuje optymalne podparcie i komfort, co jest niezbędne dla rozwijającego się kręgosłupa dziecka. Materac SleepMed Premium, z możliwością regulacji twardości, zapewnia indywidualne dopasowanie, co jest ważne w przypadku dzieci o różnych potrzebach. Materac SleepMed Comfort Plus zapewnia dodatkowy komfort i wsparcie, co sprzyja spokojnemu snu. Materac SleepMed Natura Plus, wykonany z naturalnych materiałów, jest idealnym rozwiązaniem dla dzieci z alergiami, zapewniając bezpieczne i zdrowe środowisko snu.
Inne rozwiązania to natomiast materac SleepMed Hybrid Premium Plus oraz materac SleepMed Hybrid Supreme, które łączą w sobie sprężyny i pianki, oferując elastyczne podparcie i doskonałą wentylację. Warto również wspomnieć o technologii Airforce w materacach SleepMed, która zapewnia doskonałą cyrkulację powietrza, zapobiegając przegrzewaniu się i gromadzeniu wilgoci, co jest szczególnie ważne dla dzieci z problemami z potliwością. Dodatkowo, pokrowiec Merced Probiotex, dostępny w niektórych modelach, zawiera probiotyki, które pomagają w utrzymaniu higienicznego środowiska snu, redukując alergeny. Jeśli chodzi natomiast o odpowiednie podparcie pod głowę, poduszka SleepMed Premium Pillow zapewni prawidłowe ułożenie głowy i szyi, uzupełniając komfort materaca.
Rodzice najczęściej zgłębiają temat regresu snu u dziecka. Objawy to przede wszystkim nagłe pogorszenie jakości snu. W tym przypadku specjaliści podkreślają, że każde dziecko jest inne i uniwersalne rozwiązania rzadko się sprawdzają. Niepokojące objawy wymagające konsultacji to: zatrzymanie oddechu podczas snu, nadmierne pocenie nocne, uporczywe koszmary. Warto pamiętać, że większość zaburzeń snu u dzieci ma charakter przejściowy i ustępuje wraz z dojrzewaniem układu nerwowego.
O Autorze:
Zespół SleepMed to połączenie ekspertów od zdrowego snu, fizjoterapeutów oraz specjalistów od projektowania ergonomicznych rozwiązań do spania. Od ponad 20 lat wspieramy Polaków w lepszym śnie, testując i udoskonalając materace w oparciu o realne potrzeby użytkowników.
Na co dzień pomagamy dobrać materace, poduszki i akcesoria do spania tak, by wspierały prawidłowe ułożenie kręgosłupa, minimalizowały napięcia mięśniowe i poprawiały jakość nocnej regeneracji. Nasze rekomendacje opierają się na faktach, badaniach naukowych i tysiącach rozmów z osobami, które – tak jak Ty – chcą spać lepiej i żyć zdrowiej.
W SleepMed wierzymy, że dobry sen zaczyna się od świadomego wyboru.
Materace SleepMed to produkty przeznaczone do profilaktyki wad rozwojowych układu ruchowego (mięśniowo-kostnego) oraz zdrowego snu. Producent: SleepMed. Przedstawiciel i prowadzący reklamę: ABCOMFORT Sp. z o.o.
Opublikowano: 08.08.2025
