Chrapanie to dla wielu osób jedynie irytujący hałas. Jednak głośne, nieregularne chrapanie często bywa symptomem bezdechu sennego, poważnego schorzenia, które może mieć niszczycielski wpływ na nasze zdrowie. Nieleczony bezdech senny (OSA) to cichy wróg, który podstępnie osłabia organizm, zanim w ogóle zauważymy jego obecność. Zrozumienie objawów i metod diagnozy jest kluczowe, by podjąć walkę o zdrowy sen i lepsze życie.
Bezdech senny to zaburzenie charakteryzujące się wielokrotnymi, powtarzającymi się przerwami w oddychaniu lub znacznym spłyceniem oddechu podczas snu. Każdy taki epizod trwa zazwyczaj od 10 sekund do nawet minuty i więcej, a w jego trakcie dochodzi do niedotlenienia organizmu. Mózg, w reakcji na brak tlenu, wybudza nas z głębokiego snu, abyśmy zaczerpnęli powietrza. Te wybudzenia są często na tyle krótkie, że ich nie pamiętamy, ale skutecznie przerywają regenerujące fazy snu. W efekcie, pomimo pozornie przesypianej nocy, nasze ciało i umysł nie są w stanie w pełni odpocząć.
Obturacyjny bezdech senny (OSA), czyli ten najczęściej występujący, jest spowodowany częściowym lub całkowitym zamknięciem dróg oddechowych na poziomie gardła podczas snu. Kto jest najbardziej narażony? Czynnikami ryzyka są nadwaga i otyłość – nadmiar tkanki tłuszczowej wokół gardła zwęża jego światło. Podobnie działa spożywanie alkoholu przed snem, które rozluźnia mięśnie gardła.
Palenie tytoniu podrażnia drogi oddechowe, sprzyjając obrzękom. Nie bez znaczenia są również czynniki anatomiczne, takie jak powiększone migdałki, skrzywiona przegroda nosowa, cofnięta żuchwa czy duży język. Wiek odgrywa rolę – ryzyko rośnie z upływem lat.
Jednym z najbardziej zdradliwych objawów bezdechu sennego jest uczucie przewlekłego zmęczenia, które nie ustępuje nawet po pozornie „pełnych 8 godzinach” snu. Wynika to z ciągłego przerywania cyklu snu. Więcej o tym, jakie są rodzaje snu i ich znaczenie dla zdrowia, dowiesz się z naszego artykułu.
Najbardziej charakterystycznym objawem jest głośne, nieregularne chrapanie, które nagle ustaje na kilka lub kilkanaście sekund, a następnie wraca z głośnym westchnięciem lub dławieniem się. Partner często zauważa te przerwy w oddechu. Osoba chrapiąca może mieć uczucie duszenia się lub dławienia w nocy, co prowadzi do nagłego wybudzenia.
Skutki niedotlenienia i fragmentarycznego snu objawiają się także w ciągu dnia. Najczęściej to nadmierna senność w ciągu dnia, trudności z utrzymaniem koncentracji, problemy z pamięcią (tzw. „mgła mózgowa”), spadek wydajności w pracy czy w nauce. Osoby z bezdechem sennym bywają rozdrażnione, mają zmienne nastroje, a rano często skarżą się na bóle głowy.
Nieleczony bezdech senny jest silnym czynnikiem ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego, które często staje się oporne na leczenie farmakologiczne. Zwiększa on również ryzyko zawału serca i udaru mózgu, ponieważ niedotlenienie i wahania ciśnienia w nocy obciążają układ sercowo-naczyniowy. Pacjenci z bezdechem sennym są bardziej narażeni na rozwój cukrzycy typu 2 oraz pogorszenie kontroli glikemii u osób już chorujących.
Przewlekłe zmęczenie i niedotlenienie mózgu mogą prowadzić do depresji i zaburzeń lękowych. Co więcej, senność w ciągu dnia znacząco zwiększa ryzyko wypadków drogowych i wypadków w pracy, czyniąc tę chorobę niebezpieczną nie tylko dla chorego, ale i dla otoczenia.
Jeśli rozpoznajesz u siebie lub u bliskich objawy bezdechu sennego, możesz zacząć od wstępnej samooceny. Skala Senności Epworth (ESS) to proste narzędzie, które pozwala ocenić, jak bardzo czujesz się senny w ciągu dnia. Wypełniając ten test, odpowiadasz na pytania dotyczące prawdopodobieństwa zaśnięcia w różnych codziennych sytuacjach, takich jak czytanie, oglądanie telewizji czy nawet jazda samochodem.
Jeśli uzyskasz wynik powyżej 10 punktów na 24 możliwe, może to wskazywać na nadmierną senność i jest sygnałem, by rozważyć dalszą diagnostykę. Pamiętaj, że ten test nie zastąpi wizyty u lekarza i profesjonalnej diagnozy, ale może stanowić ważną wskazówkę, że to już czas na konsultację ze specjalistą. Warto dowiedzieć się więcej o tym, jak rozpoznać objawy bezdechu sennego.
Po pierwsze, zmień pozycję snu. Spanie na boku lub na brzuchu często redukuje chrapanie i bezdechy, ponieważ język i podniebienie nie zapadają się do tyłu. Możesz zastosować specjalne poduszki, które ułatwiają utrzymanie pozycji bocznej. Po drugie, zredukuj masę ciała. Nawet niewielka utrata wagi może znacząco zmniejszyć nacisk tkanki tłuszczowej na drogi oddechowe. Po trzecie, unikaj alkoholu przed snem. Alkohol rozluźnia mięśnie gardła, nasilając problem. Po czwarte, rzuć palenie. Tytoń podrażnia drogi oddechowe, prowadząc do obrzęku. Po piąte, dbaj o czystość dróg nosowych. Lecz alergie i katar, używaj soli fizjologicznej do nosa, jeśli masz problemy z drożnością. Po szóste, unikaj ciężkich posiłków na krótko przed snem, które mogą prowadzić do zgagi i refluksu, nasilając dolegliwości. I po siódme, utrzymuj regularny harmonogram snu – kładź się i wstawaj o stałych porach, nawet w weekendy.
W przypadku umiarkowanego i ciężkiego bezdechu sennego, złotym standardem leczenia jest aparat CPAP (Continuous Positive Airway Pressure). To urządzenie, które przez maskę dostarcza stałe, dodatnie ciśnienie do dróg oddechowych, utrzymując je otwarte podczas snu. Choć na początku może wymagać przyzwyczajenia, terapia CPAP jest niezwykle skuteczna w eliminowaniu bezdechów, poprawie jakości snu i zapobieganiu powikłaniom.
Inne metody leczenia to aparaty ortodontyczne (szyny nazębne), które wysuwają żuchwę do przodu, otwierając drogi oddechowe, oraz w niektórych przypadkach leczenie chirurgiczne (np. usunięcie migdałków, plastyka podniebienia).
Odpowiednio dobrany materac może nie być bezpośrednim lekarstwem na bezdech senny czy inne poważne zaburzenia, ale może znacząco poprawić komfort snu i wspierać prawidłowe oddychanie w nocy.
Materace piankowe SleepMed Plus – wśród nich znajdziesz na przykład materac SleepMed Supreme czy materac SleepMed Supreme Plus.
Materace hybrydowe SleepMed – łączą zalety sprężyn kieszeniowych (lub sprężyny typu Multi) z warstwami piankowymi. Sprężyny zapewniają dynamiczne podparcie i doskonałą wentylację, co jest ważne dla komfortu termicznego. Piankowe warstwy wierzchnie oferują dopasowanie do ciała.
Materace naturalne SleepMed Natura – to opcja dla osób preferujących materiały pochodzenia naturalnego. Mogą zawierać warstwy z lateksu, maty kokosowej w materacach czy włókien konopnych, oferując dobrą wentylację i właściwości antyalergiczne. Naturalny lateks, dzięki swojej elastyczności punktowej i otwartokomórkowej strukturze, zapewnia doskonałe podparcie i przewiewność, co sprzyja komfortowemu snu. Wśród nich dostępny jest materac SleepMed Natura Plus. Warto również zwrócić uwagę na odpowiednią poduszkę, np. poduszka SleepMed Supreme Pillow, która wspiera prawidłową pozycję głowy i szyi, co jest istotne dla drożności dróg oddechowych.
O Autorze:
Zespół SleepMed to połączenie ekspertów od zdrowego snu, fizjoterapeutów oraz specjalistów od projektowania ergonomicznych rozwiązań do spania. Od ponad 20 lat wspieramy Polaków w lepszym śnie, testując i udoskonalając materace w oparciu o realne potrzeby użytkowników.
Na co dzień pomagamy dobrać materace, poduszki i akcesoria do spania tak, by wspierały prawidłowe ułożenie kręgosłupa, minimalizowały napięcia mięśniowe i poprawiały jakość nocnej regeneracji. Nasze rekomendacje opierają się na faktach, badaniach naukowych i tysiącach rozmów z osobami, które – tak jak Ty – chcą spać lepiej i żyć zdrowiej.
W SleepMed wierzymy, że dobry sen zaczyna się od świadomego wyboru.
Materace SleepMed to produkty przeznaczone do profilaktyki wad rozwojowych układu ruchowego (mięśniowo-kostnego) oraz zdrowego snu. Producent: SleepMed. Przedstawiciel i prowadzący reklamę: ABCOMFORT Sp. z o.o.
Opublikowano: 14.08.2025
